تلاش صنعت نفت ایران برای احیای تاریخچه 108 ساله - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با بیان اینکه در سه شهر آبادان، مسجد سلیمان و تهران پروژه احداث موزه تعریف شده، جزییات جدیدی از برنامه های صنعت نفت برای جبران عقب ماندگی در حفظ میراث صد و هشت ساله خود را تشریح کرد.

اکبر نعمت الهی در گفت و گو با وبلاگ ساعت زنانه گفت: اولین موزه صنعت نفت با عنوان موزه بنزین خانه آبادان روز سه شنبه مورخ 28 دی ماه سال جاری در این شهر افتتاح شد. موزه دوم تحت عنوان آموزشگاه فنی و حرفه ای (Artisan School) نیز در همین شهر تا انتها سال جاری یا اوایل سال آینده افتتاح خواهد شد. دیگر موزه ­های آبادان از جمله اسکله و جراثقیل اکوان و گوگرد، نیروگاه شماره یک، بخش قدیمی واحدهای عملیاتی و همچنین کارگاه ریخته گری و مخازن قدیمی پالایشگاه، خانه های تشریفاتی که جزو 5 موقعیت در نظر گرفته در شهر آبادان برای موزه شدن به شمار می فرایند، در سال 96 به بهره برداری می رسند.

وی با بیان جدی شدن موضوع احداث موزه های صنعت نفت در سراسر کشور از اوایل سال 1393 گفت: با توجه به گستردگی این پروژه عظیم ملی و بین المللی و عدم وجود تجربه کافی در این زمینه در کشور، مطالعات عمیق و گسترده ای از جمله بررسی 200 موزه نفت دنیا با بهره مندی از مشاوران و کارشناسان باتجربه و متخصص در حوزه های نفتی، موزه ­داری، میراث فرهنگی، معماری و ... به طور جداگانه برای هریک از سه موزه مسجد سلیمان، آبادان و تهران صورت گرفت.

بعد از مطالعات و تحقیقات بعمل آمده، در اواخر سال 94، عملیات اجرایی و فعالیت های این پروژه ها شروع شد که امروز شاهد به ثمر رسیدن اولین آن در شهر آبادان هستیم.

رئیس شورای راهبردی موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت ادامه داد: در این موزه که در نخستین صندلی پمپ بنزین کشور در آبادان به بهره برداری رسیده است، آثار مربوط به 90 سال استخراج تصفیه و حمل و عرضه فرآورده های نفتی به نمایش درآمده است. این صندلی که در گذشته به بنزین خانه معروف بوده، توسط شرکت انگلیس و ایران ساخته شده است. این مکان تا مدت ها، سوخت خانگی توزیع می کرد و با آمدن اتومبیل و نیاز به بنزین تبدیل به صندلی پمپ بنزین شد. با توجه به اینکه این محل سال ها بدون استفاده به حال خود رها شده و دچار فرسودگی و تخریب شده بود، با بهره مندی از توانمندی مرمت کاران خبره کشور، شکل اولیه خود را بازیافت.

نعمت الهی در خصوص موزه آموزشگاه فنی حرفه ای آبادان (Artisan School) توضیح داد: زمانی که شرکت انگلیس و ایران در آبادان شروع به ساخت پالایشگاه می کند، یک آموزشگاه برای برای تربیت نیروهای متخصص احداث می کند که عنوان نخستین آموزشگاه فنی و حرفه ای تخصصی در حوزه نفت در خاورمیانه را از آن خود می کند. دانش آموزان به این آموزشگاه فرستاده می شدند، تا ضمن تحصیل، برای فعالیت در پالایشگاه آماده شوند. تعداد کثیری از پیشکسوتان صنعت نفت از جمله مهندس عباس کاظمی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در این مدرسه آموزش داده شده اند.

وی ادامه داد: متاسفانه تقریبا بعد از انقلاب این مدرسه تعطیل شد و کلیه ادوات و تجهیزات آن طی این سالها به انبارها انتقال داده شد. طی جستجو و بررسی کلیه انبارها، سلویج ها و تاسیسات صنعت نفت در آبادان و شناسایی این تجهیزات، بخش اعظمی از اقلام و ابزار متعلق به این آموزشگاه بازگردانده، تعمیر، بازسازی و آماده نمایش در این موزه شد.

مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت در دامه از احداث بزرگترین پارک موزه ساحلی صنعت نفت در اسکله آبادان خبر داد و گفت: طول این پارک موزه که 11 اسکله را در بر می گیرد، به طور تقریبی 1.6 کیلومتر است و در حال حاضر کار طراحی آن اجرا شده و آماده اجرا است. این پارک موزه روبروی در اصلی پالایشگاه است و جراثقیل اکوان و گوگرد با برخورداری از قدمت تاریخی ارزشمند در این پارک موزه قرار دارند، ضمن آنکه تجهیزات، ادوات و ابزارآلات بسیاری برای نمایش در این مجموعه تهیه شده است.

نعمت الهی افزود: پارک موزه در یک محیط صنعتی طراحی شده به طوری که حتی صندلی های آن از تجهیزات مستعمل نفتی ساخته خواهد شد. با توجه به اینکه تمام ساحل آبادان متعلق به دولت است و مردم نمی توانند از ساحل بهره مند باشند، احداث چنین مجموعه ای مردم را به کنار افرایند می آورد تا ضمن برخورداری از امکانات تفریحی و سرگرمی، از آن به عنوان یک مرکز آموزشی و پژوهشی استفاده کنند. یک دستگاه هواپیمای قدیمی اختصاصی که زمانی محمدرضا پهلوی و نیز مدیرعامل سابق شرکت نفت پیش از انقلاب از آن استفاده می کردند، پس از مرمت بر روی یکی از سکوها قرار خواهد گرفت.

رئیس شورای راهبردی موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با تاکید بر اینکه در موزه­های صنعت برای کلیه مردم باز است، گفت: مردم آبادان همیشه از کنار پالایشگاه عبور کرده و با سر و صدای آن آشنا هستند، اما هیچگاه اجازه ورود به آن را نداشته و شاهد عظمت و فعالیت های اجرا شده در آن نبوده اند. ایجاد موزه در این مکان این فرصت را در اختیار آنها قرار می دهند تا ضمن مشاهده بخشی از تاسیسات پالایشگاه از نزدیک، با اقدامات، دستاوردها، توانمندی و زحمات کارکنان آن آشنا شوند.

وی ادامه داد: علاوه بر نیروگاه شماره یک، کارگاه ریخته گری که از اولین کارگاه های ریخته گری در کشور به شمار می آمده، واحدهای عملیاتی و پالایشی قدیمی و نیز اولین آسانسوری که به کشور وارده شده است برای بازدید مردم پیش بینی شده است. از دیگر موقعیت های در نظر گرفته شده درپالایشگاه برای بازدید عموم، مخازن قدیمی پرچی که آثار حملات دشمن در دوران جنگ تحمیلی بر روی آن مشهود است. سعی ما بر این است این آثار را به همان شکل نگه داریم تا از بین نرود و مردم آنها را از نزدیک ببینند.

نعمت الهی در خصوص دیگر موزه ­های صنعت نفت توضیح داد: موزه بعدی، ساختمان های تشریفاتی است که شاه و خانواده اش و همچنین دکتر اقبال از آن استفاده می کردند. این ساختمان که سه بخش تشکیل شده که در موقعیت مکانی بسیار خوب آبادان یعنی در کنار افرایند رود واقع شده است. البته یکی از ساختمان ها در حال حاضر در اختیار نیروهای نظامی است و در اثر جنگ تحمیلی بسیار آسیب دیده. اما دیگر ساختمان ها در اختیار صنعت نفت بوده که بررسی و مطالعات لازم برای تبدیل آنها به موزه در حال انجام است.

وی افزود: هدف صنعت نفت، تبدیل شهر آبادان به یک موزه است. به همین دلیل در تلاش هستیم مرحله به مرحله با تعریف فازهای متعدد به این هم جامع عمل پوشانده و این میراث 108 ساله راحفظ کنیم.

مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت در ادامه به تلمبه خانه دارخوین در اطراف شهر آبادان اشاره و اظهار کرد: این تلمبه خانه نیز جزو اولین تلمبه خانه­ های منطقه بوده و توسط شرکت نفت انگلیس و ایران احداث شده است. اما بعد از جنگ کاربری خود را از دست داد و تنها به محلی برای استقرار نیروهای نظامی کشور قرار گرفت. در حال حاضر با توجه به اینکه این مکان در جهت کاروان های راهیان نور واقع شده است و باتوجه به نقش و صندلی مهم آن در هشت سال دفاع مقدس، مورد توجه مردم قرار خواهد گرفت.

نعمت الهی در ادامه در خصوص موزه های نفت در مسجد سلیمان توضیح داد: شهر مسجد سلیمان هم همچون آبادان به شهر موزه نزدیک است، زیرا تک آجرهای آن یادآور ظهور صنعت نفت در این شهر است. برای این شهر هم شش موقعیت در فاز اول برای احداث موزه در نظر گرفته شده است که سالن اصلی موزه در مجموعه بی بیان مراحل مرمت و بازسازی خود را سپری می کند.

چشمه های نفتی که به صورت طبیعی از دل زمین می جوشد، کارخانه تقطیر، نیروگاه برق تمبی، واحد بهره برداری نمره 9 و چاه شماره یک از جمله این 5 موقعیت به شمار می فرایند.

نعمت الهی با اشاره به دیگر موزه صنعت نفت کشور که در تهران احداث خواهد شد، گفت: مشاور موزه علوم و فناوری تهران، مطالعات خود را به اتمام رسانده و به زودی پروژه وارد فاز اجرایی خواهد شد. محل احداث موزه در کنار پژوهشگاه صنعت نفت با مساحتی بالغ بر 4.7 هزار هکتار خواهد بود که طی رایزنی با مجموعه شهرداری تهران، هماهنگی های لازم برای ساخت این موزه به عنوان یک مرکز پژوهشی و علمی اجرا شده است.

وی با تاکید بر این نکته که موزه تهران شی محور نخواهد بود، گفت: موضوع اصلی این موزه علوم و فناوری صنعت نفت و نمایش گذشته، حال و آینده این صنعت خواهد بود.

نعمت الهی اظهار امیدواری کرد با شروع اقدامات عملیاتی در ابتدای سال آینده و طی برنامه ریزی های اجرا شده، این مجموعه تا 5 سال آینده به بهره برداری برسد.

رئیس شورای راهبردی موزه های صنعت نفت در ادامه از احداث صندلی های پمپ بنزین در اقصی نقاط سخن گفت و گفت: شرکت نفت انگلیس و ایران حدود 20 صندلی پمپ بنزین با معماری واحد در کشور ایجاد کرد که در حال حاضر تنها 3 ساختمان آن باقی مانده است. یکی از این ساختمان ها در سبزوار و دو ساختمان دیگر در تهران واقع شده است که متاسفانه یکی از آنها توسط شهرداری تخریب شده است. اما ساختمان دیگر مستقر در خیابان سعدی نبش دروازه دولت، هنوز سالم بوده و در حال بازسازی است و امید می رود تا بهار سال آینده به بهره برداری برسد. مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت افزود: یک صندلی قدیمی هم در خیابان 15 خرداد واقع شده است که به بخش خصوصی فروخته شده است. البته برای جلوگیری از تخریب، این ساختمان به ثبت ملی میراث فرهنگی رسیده است. در حال حاضر باتلاش سازمان میراث فرهنگی و صنعت نفت بیش از 130 نقطه نفتی در کشور شناسایی شده و به ثبت میراث فرهنگی رسیده است تا از تخریب آن جلوگیری شود، این اقدام تا شناسنامه دار شدن کلیه بناهای تاریخی مرتبط با صنعت نفت ادامه خواهد داشت.

نعمت الهی در این گفت و گو از ایجاد یک موزه نفتی در کرمانشاه و در کنار دومین پالایشگاه کشور خبر داد و گفت: در پالایشگاه کرمانشاه، یک کارخانه حلب سازی وجود داشته دارد که در گذشته به علت عدم وجود خطوط انتقال نفت و فرآورده های نفتی، انواع سوخت از طریق حلب های 20 لیتری منتقل می شد. زمانی که ما به قدمت این کارخانه پی بردیم، این مجموعه در حال مزایده بود. با توجه به اینکه این کارخانه هنوز هم قابل استفاده است می توان با مرمت و تجهیز آن شاهد ادامه حیات مجدد آن باشیم.

انبار نفت شماره یک مشهد از دیگر موقعیت های هدف برای موزه شدن از مباحث مطرح شده از سوی مدیر موزه ها و مرکز اسناد بود که وی در این باره گفت: انبار نفت شماره یک مشهد یک مجموعه توزیع سوخت کامل بوده که هم از صندلی ریلی و هم منابع پرچی قدیمی برخوردار است و قدمت آن به بیش از 80 سال می رسد. این مجموعه می تواند محل مناسبی برای ایجاد یک مرکز فرهنگی و هنری باشد.

نعمت الهی در ادامه با اشاره به شهر اهواز و مجموعه خرم کوشک گفت: در این مجموعه یک ساختمان قدیمی و زیبایی وجود دارد که تصمیم داریم آن را به مجموعه ای برای بازدید دانش آموزان و علاقه مندان تبدیل کنیم. یک ساختمان قدیمی معروف به کنسولگری منطقه ای انگلیس هم در کرمان وجود دارد که نیاز به مرمت دارد. این ساختمان که قدمت آن به دوران صفویه باز می شود می تواند با تعاریف در نظر گرفته شده برای آن به یک مجموعه فرهنگی در این شهر بدل شود.

رئیس شورای راهبردی موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با تاکید بر اینکه در هر نقطه از کشور میراث ارزشمندی از صنعت نفت وجود دارد که متاسفانه در نگهداری آن غفلت شده است، اظهار کرد: امید است با فرایند پیش رو و حمایت وزیر، معاونان و مدیران نفتی، این مهم زودتر اجرا شود. به نظر من موزه ها موجوداتی زنده هستند که باید مرتب مورد رسیدگی قرار گیرند و به روز شوند تا نسل های بعدی با مشاهده آنها با تاریخ صنعت نفت آشنا شود و این مجموعه ها بتوانند جوابگوی نیاز علاقه مندان باشند.

وی در انتها از اجرای طرح تورهای صنعتی در آینده خبر داد و گفت: ایجاد و راه اندازی موزه ها در شهر آبادان و دیگر شهرها ضمن ایجاد مراکز علمی، تفریحی و گردشگری برای تفرج مردم، باعث رونق صنعت گردشگری ملی و بین المللی خواهد شد. هرچقدر ما بتوانیم این مراکز دیدنی را در شهر ایجاد کنیم، گردشگر بیشتری جذب می کنیم. نعمت الهی با اشاره به موزه گوگن هایم در شهر بیلبائو افزود: این موزه در این شهر مرده را زنده کرد و باعث شده توریست ها از تمام دنیا بیایند و در آن شهر هزینه کنند. احداث موزه علاوه بر اشتغال زایی، امید زندگی را در یک شهر بالا می برد.