کیوان ساکت: در ساخت موسیقی دوزبانه به المان های جهانی توجه گردد - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، کیوان ساکت درباره ساخت آثار موسیقی دو زبانه بیان می نماید که در آثار موسیقی دو زبانه همین که بخشی از کلام به زبان دیگری غیر از زبان فارسی خوانده گردد، می تواند در جذب مخاطب یک عنصر خیلی موثر و مفید باشد ولی المان های موسیقی جهانی باید در این آثار پررنگ تر باشد.

کیوان ساکت ـ آهنگساز، نوازنده تار و سه تار و مدرس موسیقی ـ در تکمیل صحبت هایش به وبلاگ ساعت زنانه می گوید: موسیقی ایرانی ویژگی های متفاوتی برای هر آواز، مقام و دستگاه موسیقی دارد. ولی زمانی که قرار است موسیقی ایرانی در کنار زبان دیگری قرار بگیرد، المان ها (نشانه) باید متفاوت باشد. به عنوان نمونه زمانی که می خواهید موسیقی مقامی یا فولکلور ایران را اجرا کنید، یکی از المان هایی که استفاده می کنید باید به کار بردن سازهای موسیقی مقامی باشد از منطقه مدنظر باشد؛ اگر لرستان است حتما باید کمانچه در آن به کار برده گردد، اگر کردستان است حتما دف یا تنبور.

این هنرمند با بیان اینکه ساخت آثار موسیقی دو زبانه به معنای درنوردیدن دیگر مرزها است و باید برای عده بیشتری بجز مردم ایران قابل درک باشد، بیان می نماید: از آنجایی که در این آثار باید المان های جهانی پررنگ تر باشد، یک ویژگی مشترک همه آنها فاصله ویژه موسیقی ایرانی یعنی ربع پرده یا یک چهارم پرده با نشانه های سری و کرن است که استاد علی نقی وزیری آنها را نام گذاری نموده اند.

این نوازنده بعلاوه درباره دیگر ویژگی هایی که این نوع از موسیقی باید دارا باشد، می گوید: در ساخت این نوع از موسیقی باید در نظر گرفت که اثر در گام های نزدیک به موسیقی ایران باشد. به عنوان نمونه می توان از گام فریژین در نت های کلیسای یونان قدیم استفاده کرد که تقریبا شبیه به شور یا نوای ایرانی بدون فاصله ربع پرده است.

او ادامه می دهد: به طور کلی این مسئله درباره ساز بسیار فرق دارد. خود من با ارکسترهای مختلف جهان چون ارکستر سمفونیک آلمان در شهر بوخوم، ارکستر سازهای ملی سن پترزبورگ در خود سن پترزبورگ، ارکستر فیلارمونیک پاریس و ... کنسرت داشته ام و اثر برای آنها به گونه ای فاقد ربع پرده نوشته شده ولی من به گونه ای نواخته ام که ربع پرده در کار لحاظ شده است.

ساخت آثار تلفیقی با کشورهای شرقی راحت تر است

ساکت بیان می نماید که به دلیل نزدیک بودن موسیقی کشورهای شرقی به ایران، اگر بخواهیم با نوازندگان موسیقی شرقی و کشورهای همجوار آثار تلفیقی بسازیم، استفاده از فاصله های شرقی کار را خیلی راحت تر نموده است. مثلا در موسیقی امروز عرب حدود 90 مقام وجود دارد که 61 مورد از این مقام ها هنوز نام قدیمی فارسی خود را مانند صبا، راست، عشیران و ... حفظ نموده اند. ولی اگر بخواهیم با کشورهای دورتر همکاری داشته باشیم، ویژگی هایی که ذکر شد باید رعایت گردد.

او ادامه می دهد: البته بیشتر آثار تلفیقی دو زبانه ای که شنیده ام حول و حوش گوشه هایی چون نَهفت، حجاز و یا بزرگ بوده است.

این هنرمند بعلاوه درباره مخاطبان این گونه آثار می گوید: مخاطب عام آن نوع از موسیقی را می پسندد و از آن لذت می برد که زبانش را متوجه گردد؛ بنابراین زمانی که زبان موسیقی را متوجه نگردد طبیعی است با آن ارتباطی را که باید برقرار نکند.

در سرانجام از او سوال می کنیم که چقدر ضروری است به سمت این نوع آثار برویم؟

پاسخ می دهد: هنرمندان همیشه با هم در ژانرهای مختلف همکاری داشته اند، حال چه دو هنرمندی که زبان مشترک دارند ولی ژانر آنها با هم فرق دارد و چه هنرمندانی که ژانر و زبان متفاوتی دارند. بالاخره ساخت آثار موسیقی دو زبانه یک شکل از هنر موسیقی است. همانطور که سازهای گوناگون در کنار هم می نوازند، این هم می تواند شکلی از فعالیت هنری باشد.