تاناتوفوبیا یا ترس بیش از حد از مرگ و مردن چیست؟ - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، در حالی که ترس از مرگ طبیعی است، تاناتوفوبیا (که بعلاوه به عنوان اضطراب مرگ شناخته می گردد) آنقدر شدید است که باعث حملات پانیک می گردد و با سلامت عاطفی افراد و بعلاوه توانایی آنها برای عملکرد در زندگی روزمره تداخل پیدا می نماید.

این مقاله به این موضوع می پردازد که چه چیزی باعث ترس از مرگ و مردن می گردد و چگونه این ترس خود را نشان می دهد. بعلاوه نحوه تشخیص و درمان این اختلال و چگونگی مقابله بهتر در حین درمان را آنالیز می نماید.

فوبیا چیست؟

فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که با ترس شدید، اغلب غیرمنطقی و ناتوان نماینده از یک شیء یا موقعیت خاص معین می گردد. یک فرد مبتلا به فوبیا ممکن است متوجه گردد که این ترس غیرمنطقی است اما قادر به کنترل ترس شدید خود نیست.

تخمین زده می گردد که 12.5٪ از بزرگسالان ایالات متحده در زمانی از زندگی خود فوبیای خاص را تجربه می نمایند. فوبیاهای رایج شامل آگورافوبیا (ترس از مکان های خاص)، آراکنوفوبیا (ترس از عنکبوت) و فوبیای اجتماعی (ترس از قضاوت شدن یا خجالت کشیدن در موقعیت های اجتماعی) است.

فوبی ها از جمله تاناتوفوبیا، اغلب در افراد مبتلا به سایر اختلالات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال دوقطبی رخ می دهد.

تاناتوفوبیا به عنوان یک فوبی خاص در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات سلامت روان، ویرایش پنجم (DSM-5)، صادر شده به وسیله انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) طبقه بندی شده است.

واژه تاناتوفوبیا از Thanatos (شخصیت مرگ در اساطیر یونانی) و فوبیا به معنای ترس گرفته شده است. اولین بار به وسیله زیگموند فروید در سال 1915 ذکر شد و تصور می شد که مربوط به باور ناخودآگاه به جاودانگی است.

تاناتوفوبیا چه احساسی دارد؟

تاناتوفوبیا می تواند علائمی ایجاد کند که می تواند بر سلامت جسمی و روحی تأثیر بگذارد.

علائم تاناتوفوبیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تعریق
• رعشه
• لرز یا احساس گرگرفتگی
• ترس از دست دادن کنترل
• احساس عمیق ترس یا ناتوانی
• ضربان قلب تند
• درد یا سفتی قفسه سینه
• احساس سرگیجه یا ضعف
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• احساس خفگی
• حالت تهوع
• سردرد
• احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن
• خشکی دهان
• زنگ زدن گوش
• سردرگمی یا سرگردانی
• احتیاج ناگهانی به دستشویی

علائم تاناتوفوبیا زمانی رخ می دهد که با افکار تصادفی یا رویدادی خاص مرتبط با مرگ روبرو می شوید مانند حضور در بیمارستان، خواندن آگهی ترحیم یا شنیدن خبر مرگ کسی.

تاناتوفوبیا با پرهیز از هر موضوع مرتبط با مرگ معین می گردد، صرف نظر از اینکه رابطه مستقیمی با فردی که مرده یا در حال مرگ است دارد، حتی اگر مرگ ساختگی یا واقعی باشد.

خواندن یک کتاب یا تماشای یک برنامه تلویزیونی یا فیلمی که در آن فردی می میرد می تواند علائم تاناتوفوبیا را ایجاد کند.

تاناتوفوبیا در بچه ها

بچه ها هم می توانند تاناتوفوبیا را تجربه نمایند اما معمولاً با رفتارهای سرکشی به جای علائم معمولی اضطراب ظاهر می گردد.

به عنوان مثال، علائم و نشانه های تاناتوفوبیا در یک کودک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• امتناع از پیروی از دستورالعمل ها در خانه یا مدرسه
• کج خلقی
• گریه
• سردرد
• دل درد

برخلاف بزرگسالان مبتلا به تاناتوفوبیا، کودک نمی تواند درک کند که ترس او غیرمنطقی است.

چه چیزی باعث ترس از مرگ می گردد؟

علت دقیق تاناتوفوبیا ناشناخته است اما عوامل مختلفی می توانند خطر ابتلا به این اختلال را در فرد افزایش دهند:

• تروما: فوبیا می تواند از ضربه شخصی یا تجربیات نزدیک به مرگ یا از شنیدن صحبت های دیگران در خصوص تجربیات آسیب زا ایجاد گردد.
• محیط: بچه های که با والدین مضطرب، محافظه کار یا بیش از حد انتقادی بزرگ می شوند، در برابر اضطراب از جمله فوبی های خاص، آسیب پذیر هستند.
• مرگ یکی از اعضای خانواده: ترس از مرگ ممکن است پس از تجربه مرگ یکی از والدین یا خواهر یا برادر رخ دهد.
• آموزه های دینی: ادیان خاصی به مردم می آموزند که پس از مرگ به خاطر شیوه زندگی خود مجازات خواهند شد. این می تواند منجر به تاناتوفوبیا گردد.
• سن: تاناتوفوبیا اغلب در افراد میانسال رخ می دهد، زیرا آنها آغاز به تجربه مرگ دوستان و خانواده می نمایند.
• بیماری مزمن: افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند سرطان یا بیماری انسدادی مزمن ریوی پیشرفته (COPD) احتمالاً به تاناتوفوبیا مبتلا می شوند، به خصوص اگر این بیماری غیر قابل درمان باشد.
• بحران های بهداشت عمومی: بیماری های همه گیر مانند COVID-19 و بحران ایدز در دهه های 1980 و 1990 می تواند ترس فرد از مرگ را تشدید کند.

تشخیص تاناتوفوبیا

همه شرایط روانپزشکی ذکر شده در DSM-5 بر اساس یک معینه واضح تشخیص داده می شوند.

اگر فردی معیارهای تشخیصی برای یک بیماری خاص را داشته باشد، می تواند طبق توصیه های ذکر شده در دفترچه راهنما درمان گردد.

تاناتوفوبیا یک اختلال متمایز نیست اما در زیر چتر بزرگتر فوبیاهای خاص قرار می گیرد.

فوبیاهای خاص دارای معیارهای تشخیصی زیر هستند:

• ترس یا اضطراب معینی در خصوص یک شیء یا موقعیت خاص (مرگ یا مردن) وجود دارد.
• شیء یا موقعیت تقریباً همواره باعث ترس یا اضطراب فوری می گردد.
• ترس یا اضطراب با خطر واقعی تناسب ندارد.
• از موضوع یا موقعیت به طور فعال اجتناب می گردد یا با ترس یا اضطراب شدید تحمل می گردد.
• ترس یا اضطراب (یا اجتناب از ترس یا اضطراب) باعث پریشانی مداوم می گردد و یا در توانایی فرد برای کار، شرکت در فعالیت های اجتماعی یا عملکرد عادی در زندگی روزمره اختلال ایجاد می نماید.
• ترس یا اضطراب پایدار است و بیش از شش ماه ادامه دارد.
• علائم با شرایط دیگری مانند آگورافوبیا، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال اضطراب جدایی یا اختلال اضطراب اجتماعی شرح داده نمی شوند.

آیا ترس از مرگ طبیعی است؟

ترس از مرگ بخشی طبیعی از زنده بودن است اما همه افراد به تاناتوفوبیا مبتلا نیستند. داشتن فوبیا به معنای داشتن اضطراب شدید و غیرعادی در خصوص یک موقعیت خاص است. در خصوص تاناتوفوبیا، این ممکن است به معنای اجتناب از هر موقعیتی باشد که در آن فرد مرده یا در حال مرگ است، فیلم هایی که مرگ را به تصویر می کشند یا اصلاً درباره مرگ صحبت می نمایند.

درمان تاناتوفوبیا

روان درمانی سنگ بنای درمان تاناتوفوبیا است. گاهی اوقات از داروها برای مدیریت علائم اضطراب نیز استفاده می گردد.

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) موثرترین درمان برای تاناتوفوبیا است. تمرکز CBT برای تاناتوفوبیا، شناسایی رفتارها، افکار و احساسات در خصوص مرگ و مردن است، پس از آن گام هایی برای تغییر الگوهای فکری منفی برداشته می گردد.

روبروه درمانی نوع خاصی از CBT است که فوبیاها را با موفقیت درمان می نماید. بیشتر افراد آن را درمان انتخابی برای فوبیاهای خاص می دانند.

روبروه درمانی شامل قرار گرفتن تدریجی با موضوع ترس شما در حین کار بر روی علائم اضطراب با خود صحبتی مثبت و تکنیک های آرام سازی است.

به عنوان مثال، ترس از مرگ ممکن است شامل تماشای فیلم هایی باشد که در آن شخصی می میرد.

این در چندین جلسه تقریباً دو ساعته انجام می گردد و می تواند در موارد خاص به صورت انفرادی یا در جلسات گروهی انجام گردد.

داروها

داروها کمتر برای درمان فوبیا استفاده می شوند اما ممکن است در کاهش علائم اضطرابی که می توانند بر زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند، مفید باشند.

داروهای ضد افسردگی شناخته شده به عنوان مهارنماینده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارنماینده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs) معمولاً برای درمان اضطراب ناشی از فوبیا استفاده می شوند.

اگرچه موثر است، ممکن است هفته ها طول بکشد تا SSRI ها و SNRI ها علائم شما را بهبود بخشند.

داروهای ضد افسردگی که معمولاً برای درمان اضطراب تجویز می شوند عبارتند از:

• زولافت (سرترالین)
• لکساپرو (اسیتالوپرام)
• پروزاک (فلوکستین)
• افکسور (ونلافاکسین)
• سلکسا (سیتالوپرام)

بنزودیازپین ها دسته دیگری از داروها هستند که می توانند برای درمان فوبیا استفاده شوند. این داروها سریع الاثر هستند و در دوره های اضطراب حاد یا هراس مصرف می شوند. با این حال، این داروها می توانند اعتیادآور باشند و دارای عوارض جانبی مانند خستگی و خواب آلودگی باشند.

بنزودیازپین هایی که معمولاً تجویز می شوند عبارتند از:

• آتیوان (لورازپام)
• زاناکس (آلپرازولام)
• والیوم (دیازپام)
• کلونوپین (کلونازپام)

مقابله با تاناتوفوبیا

برترین راه برای مقابله با تاناتوفوبیا، جستجوی درمان با یک درمانگر یا روانپزشک واجد شرایط است. با این اوصاف، راهبردهای مقابله ای وجود دارد که می توانید برای جلوگیری یا مقابله بهتر با دوره های اضطراب حاد از آنها بهره ببرید.

از جمله:

• تکنیک های تنفس عمیق می تواند به کاهش ضربان قلب و تنفس شما و کاهش علائم اضطراب یاری کند.
• تمرین های تمرکز حواس مانند مدیتیشن و تصویرسازی راهنمایی شده می تواند به تمرکز افکار شما یاری کند و به شما بیاموزد که به محرک های استرس واکنش نشان ندهید.
• شیوه های زندگی سالم مانند ورزش منظم، خوردن یک رژیم غذایی سالم و خواب کافی نه تنها می توانند از نظر جسمی احساس بهتری داشته باشید، بلکه احساس خوب بودن را نیز افزایش می دهند.
• تفریح ها و فعالیت ها می توانند احساسات خوب و مثبت را تحریک نمایند.
• ایجاد یک شبکه پشتیبانی می تواند به شما راهی برای به اشتراک گذاشتن ترس های خود با دوستان نزدیک و خانواده بدهد. خود را منزوی نکنید.

خلاصه

تاناتوفوبیا یک ترس غیرمنطقی از مرگ و مردن است. این شرایط هنگامی که حتی با موضوع مرگ یا مردن روبرو می گردد، علائم اضطراب شدیدی را ایجاد می نماید. علائم می تواند شامل تعریق، تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، حالت تهوع و احساس ناتوانی باشد.

تاناتوفوبیا می تواند به علت سن بالا، آسیب قبلی، سابقه سوء استفاده، مرگ یکی از عزیزان یا محیطی که در آن بزرگ شده اید ایجاد گردد. درمان در درجه اول شامل درمان است، اگرچه داروها می توانند یاری نمایند.