تحول دنیای پزشکی با درمان از راه دور - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، درمان از راه دور و سلامت دیجیتال تنها راهکار هایی موقت نیستند و آنها را می توان آینده پزشکی قلمداد کرد.

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری وبلاگ ساعت زنانه، بیماری همه گیر کووید-19 باعث شده است که تغییرات زیادی در حوزه های مختلف رقم بخورد و یکی از این حوزه ها، بهداشت و درمان است. در کشوری همچون ایالات متحده میزان استفاده از خدمات مراقبت های سلامت از راه دور یا Telehealth از 11 درصد در سال 2019، به 76 درصد در حال حاضر رسیده است. از طرفی کادر درمان نیز 57 درصد نسبت به پیش از دوران همه گیری از ارائه خدمات راه دور رضایت بیشتری دارند. حتی بیمه نامه های دولتی بعضی کشورها نیز خدمات از راه دور ارائه می دهند.

چرا مراقبت از راه دور؟

در حوزه بهداشت و درمان و مراقبت های پزشکی یکی از شاخص های مهم، کنترل شرایط بیمار است. بنابراین تداوم ویزیت پزشک بسیار مهم است. به نظر می رسد همین دلیل کافی باشد تا مدل های مراقبت پزشکی راه دور موردتوجه قرار بگیرد. مراکز درمان لاجرم باید خود را با شرایط جدید انطباق دهند و به نظر می رسد این موضوع در طول همه گیری اجتناب ناپذیر خواهد بود. اما آیا مراقبت های از راه دور تنها یک راهکار موقتی است؟ اگر درمان از راه دور فقط یک جایگزین موقت نباشد چطور؟ اگر این روش از جهاتی نسبت به وضع موجود فزونی داشته باشد چطور؟

بیشتر مردم می دانند که مراقبت های از راه دور عملاً دسترسی بیماران را به کادر درمان بیشتر می نماید و در یک کلام، کار راحت تر می گردد. برای مثال وقتی پا در مرکز قلب تهران بگذارید خواهید دید که وقتی کارکنان تریاژ شرایط شما را اورژانسی ارزیابی ننمایند، برای ویزیت پزشک ممکن است ماه ها بعد به شما نوبت داده گردد. تصور کنید از یک منطقه دورافتاده آمده باشید و در تهران هم کسی را نداشته باشید. در این صورت شرایط اصلاً خوب نیست. حتی اگر با خواهش و تمنا ویزیت انجام گردد، احتمالاً به ویزیت های دوره ای با فواصل کم احتیاج خواهید داشت، چیزی که در محل زندگی شما ممکن نیست. مراقبت های از راه دور، این مسائل را برطرف خواهد نمود و به برطرف این شکاف ها یاری می نماید.

این مسئله در خصوص بیماران روحی بیش از همه محسوس است زیرا افراد ممکن است به صورت بلادرنگ در هنگام احساس انزوا، استرس یا افسردگی به یاری احتیاج داشته باشند و حتی تبادل نظر با پزشک باعث گردد که از ارتکاب به عملی جبران ناپذیر دست بکشند. در چنین شرایطی که فرد نمی تواند برای قرار دیدار حتی تا یک هفته بعد صبر کند، درمان از راه دور یا Teletherapy می تواند نجات بخش باشد.

تجهیزات درمان از راه دور

قابل چشم پوشی نیست که این روش به پشتیبانی فنی و تکنیکی احتیاج دارد و شاید در حال حاضر بعضی از موارد آن برای همه در دسترس نباشد. اما امید می رود با استقرار برنامه های آن بتوان از طیف کاملی از روش های پزشکی از جلسه درمانی، تمرینات CBT، تکنیک های ذهن آگاهی، پشتیبانی حامیان(peer support)، پشتیبانی متنی به وسیله شبکه های مجازی و سرویس پیغامک، اپلیکیشن های یادآوری پزشکی و غیره بهره برد.

در حوزه سلامت دیجیتال می توان به یاری هوش مصنوعی از فناوری برای اندازه گیری علائم حیاتی هر بیمار و ساخت یک پروفایل سلامت استفاده کرد تا خصوصاً در خصوص بیماران در معرض خطر بتوان فهمید که شرایط هر بیمار در هر بازه مشخصی چگونه است. شرکت های بهداشتی دیجیتال مانند Vtuls و Mindstrong علائم جسمی و حتی روحی افراد را به صورت اتوماتیک جمع آوری می نمایند و با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و با توجه به تغییرات مهم در سلامتی فرد، شرایط آینده او را پیش بینی می نمایند.

برای این که بیماران بتوانند از چنین سرویس هایی بهره ببرند، به Wi-Fi قابل اعتماد، مهارت ها و سواد دیجیتال احتیاج دارید. متخصصان نیز باید از قبل بدانند که شرایط بیمارشان چگونه است و تا پیش از آنکه وضع فرد به مرحله بحرانی برسد و به یاری احتیاج داشته باشد، بتوانند به طور مفیدی مداخله نمایند و یا از فرد بخواهند که خود را به مراکز درمانی برساند. اینکه مراکز درمانی بخواهند سروته قضیه را به وسیله سرویس های پیغام رسان فوری هم آورند؛ کار درستی نیست. حالت ایده آل این است که مراقبت های از راه دور به وسیله صفحه نمایش باشد و بیمار پزشک را مقابل خود ببیند و همچنین پزشک نشانه های غیرکلامی بیمار و اجزای چهره اش را فعالانه بخواند. همین نکته مهم است که پزشک تشخیص دهد که بیمار ممکن است اصلاً از راه دور قابل درمان نباشد.

درعین حال، مراقبت های از راه دور انعطاف پذیری بالایی دارد و اتخاذ شیوه های مختلف ارتباطی در آن مقدور است. هرچند در بعضی شرایط چت تصویری لازم است، در بعضی موارد هم شاید ارسال فایل ضبط شده یا تماس تلفنی راحت تر و سریع تر(خصوصاً زمانی که اینترنت قطع شده است) باشد.

جمع آوری داده ها

عصر حاضر، عصر کلان داده ها است و بسیاری از کارشناسان فناوری، داده ها را نفت جدید برمی شمارند. بنابراین به هر روشی که به جمع آوری داده ها یاری می نماید باید خوش آمد گفت. مراقبت های از راه دور را می توان به عنوان روشی برای جمع آوری داده های دیجیتالی تلقی کرد. هنگامی که داده ها در خصوص بیماران افزایش پیدا کند با یاری یادگیری ماشین می توان شرایط بیماران مختلف را در سناریوهای مختلف آنالیز نمود و با ابزارهای علت و معلول به راهکار های تازه و جدید در عرصه درمان بیماری ها یا تخفیف و تسکین آنها به صورت بالقوه دست یافت.

اعمال نظرسنجی پویا و تعاملی به صورت آنلاین امکان ارتباط روزانه با بیماران را فراهم می نماید. در این میان سازمان های نظارتی نیز می توانند به آنالیز دقیق تر و صحیح تری نسبت به سرویس دهی درمانی بپردازند. آنها می توانند چند سؤال را در یک زمان مشخص انتخاب نمایند و این سؤالات می توانند به صورت غیربرنامه ریزی شده عرضه شوند تا به صورت عمیق تری نسبت به شرایط تحقیق به عمل آید. کلان داده ها و یادگیری ماشین همچنین یاری می نماید تا کادر درمان، اسکن و عکس های دریافتی از علائم بیماران را سریع تر پردازش نمایند.

هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در ضمنً می توانند به مشخص رژیم های درمانی یاری نمایند و داده های علائم حیاتی را در زمان سریع تری به متخصصان درمانی ارائه دهند. هرچند هوش مصنوعی پیش تر به ندرت در این حوزه به کار رفته است اما همه گیری کووید-19 این جنبه از فناوری را روبه جلو شیفت داده است.

ابزاری در دسترس به نام تلفن همراه

تنها ابزار فناوری که در حال حاضر تقریباً از هر دو نفر در سراسر دنیا یک نفر دارای آن است، موبایل است. براساس اطلاعات مندرج در سایت بانکسل در حال حاضر 3.5 میلیارد تلفن همراه هوشمند در سراسر دنیا وجود دارد.

بنابراین منطقی است که هر شرکتی یا گروهی یا دولتی که خواهان پیاده سازی یک برنامه جامع در حوزه مراقبت های از راه دور است قبل از هر چیز باید به تلفن های همراه هوشمند متوسل گردد. ازآنجاکه اغلب تلفن های هوشمند دارای سیستم عامل اندروید هستند، می توان طیف گسترده ای از برنامه ها را برای سلامت در قالب یک برنامه مراقبت سفارشی گنجاند.

برای مثال برنامه Ellipsis Health، سلامت الگوهای گفتار طبیعی یک بیمار را براساس علائم اضطراب و افسردگی و غیره مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد و نتایج فوری را برای کادر درمان انسانی ارسال می نماید. Woebot یکی از چت بات های هوشمندی است که به وسیله تکنیک های CBT برای بهبود روحیه بیمار و جمع آوری داده های مهم در ویزیت های درمانی، به وسیله تکنیک هایCBT استفاده می نماید.

شرکت های اپل، Johnson & Johnson و Best Buy نیز اخیراً در حال توسعه برنامه ای با همکاری یکدیگر برای ارائه روش های درمانی با استفاده از فناوری های پوشیدنی همچون ساعت های هوشمند هستند. در آینده نه چندان دور می توان انتظار داشت برنامه هایی طراحی گردد که فرضاً وقتی بیمار با سوابق بیماری قلبی، ضربان قلبش از حد مجاز بالاتر رفت فوراً به پزشک او اطلاع رسانی گردد.

شرکتPwC در حال پیمایش یک مطالعه داوطلبانه است تا با یاری یادگیری ماشین و دستگاه های پوشیدنی بتواند عوامل استرس زا مربوط به بیماری هایی مانند اختلال خواب را مدیریت کند. طبیعتاً متخصصین بهداشت روان نیز می توانند از این روش پیروی نمایند و از داده های اختلال خواب استفاده نمایند.

روی هم رفته به نظر می رسد پس از بازگشت به شرایط عادی و محو همیشگی ویروس کرونا، مزایای مراقبت های از راه دور آن قدر هست که چه از سوی مردم و چه از سوی کادر درمان موردپذیرش قرار گیرد و گامی به جلو در حوزه سلامت انسان برداشته گردد.