قضاوت عجولانه یا سوگیری پریدن به نتیجه چیست؟ - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، عجولانه قضاوت کردن برای بسیاری از مردم موضوعی رایج است. بسیاری از آن ها به سرعت نتیجه گیری می نمایند یا بر اساس اطلاعات محدود، فرضیات غیرقابل توجیهی می سازند. این نوع طرز فکر باعث می گردد که افراد به سرعت تصمیماتی اغلب اشتباه بگیرند. در این مقاله، درباره دلایل قضاوت عجولانه شرح می دهیم. در نهایت هم راهکارهایی برای مقابله با سوگیری پریدن به نتیجه معرفی می کنیم. پس تا خاتمه با ما همراه باشید.

سوگیری پریدن به نتیجه به چه معناست؟

سوگیری پریدن به نتیجه (Jumping to Conclusions) یا همان قضاوت عجولانه طرز فکری منفی است که به عنوان یک خطای شناختی در نظر گرفته می گردد. منظور از خطای شناختی نیز عادات و تفکرات اشتباهی هستند که برای همه اتفاق می افتند اما افرادی که دچار مشکلاتی نظیر اضطراب یا افسردگی هستند، بیشتر به آن مبتلا می شوند.

بر اساس نظریه های شناخت درمانی (Cognitive Therapy)، ما همان چیزی هستیم که فکر می کنیم هستیم. کسی که عجولانه قضاوت می نماید، بر اساس شواهد اندک یا هیچ سند و مدرکی برای اثبات فرضیه های خود، به نتایج منفی می رسد.

سوگیری پریدن به نتیجه چگونه اتفاق می افتد؟

نتیجه گیری سریع معمولا به دو صورت رخ می دهد:

• فکر خوانی
• پیش گویی

هر دو شکل از سوگیری پریدن به نتیجه، شامل فرضیه هایی می شوند. اولی حدس و گمان هایی درباره آنچه دیگران فکر می نمایند است و دومی به رویدادهای آینده مربوط می گردد.

1. فکر خوانی

شخصی که در حال فکر خوانی (Mind-Reading) است، تصور می نماید که دیگران او را منفی ارزیابی می نمایند یا نسبت به او نیت بدی دارند. بر این اساس، یک فرد می تواند بدون داشتن هیچ مدرکی برای اثبات حدس و گمان های منفی خود، بگوید که دیگران چه فکری می نمایند. افرادی که درگیر فکر خوانی هستند تصور می نمایند که می دانند دیگران درباره آن ها چه احساسی دارند.

2. پیش گویی

وقتی کسی پیش گویی (Fortune-Telling) می نماید، در واقع آینده را منفی می بیند یا تشخیص می دهد که موقعیت ها پیش از اینکه اتفاق بیفتند به بدترین حالت تبدیل شوند. این طرز فکر ممکن است که بر رفتار انسان تأثیر منفی بگذارد.

از آنجایی که مردم تصور می نمایند آینده از قبل پیش بینی شده است، احساس می نمایند که کوشش برای آن هیچ فایده ای نخواهد داشت. در نتیجه، انگیزه و عملکرد آن ها ضعیف می گردد.

تأثیرات قضاوت عجولانه

سوگیری پریدن به نتیجه ممکن است تأثیرات منفی متعددی داشته باشد و عواقب آن برای همواره باقی بماند. در این میان، 2 پیامد منفی این طرز فکر از بقیه مهم تر و مخرب تر است.

1. پیامدهای منفی برای روابط شخصی

اولین تأثیر سوگیری قضاوت عجولانه در روابط خود را نشان می دهد. این طرز فکر باعث می گردد که همواره با اطرافیان خود به ویژه اعضای خانواده مشاجره یا مشکلاتی از این قبیل داشته باشید. در نتیجه، روابط شما به جای اینکه آرامش بخش باشند، به منشأ استرس تبدیل می شوند.

2. افزایش اضطراب

دومین پیامد منفی سوگیری پریدن به نتیجه یا نتیجه گیری سریع به طرز فکر شما درباره خودتان مربوط می گردد. این سوگیری سبب می گردد که همواره نسبت به خود اطمینان کافی نداشته باشید. در نتیجه، اغلب دچار اضطراب می گردد.

کسانی که درگیر اضطراب یا افسردگی هستند نیز بر اثر این سوگیری، به نتایجی می رسند که مشکل آن ها را حادتر می نماید. به طور مثال، یک فرد مضطرب اگر تصور کند که دیگران نسبت به او قضاوت نادرستی دارند، احساس اضطراب بیشتری خواهد داشت. فرد مبتلا به افسردگی نیز با وجود این خطای شناختی تصور می نماید که اوضاع هیچ گاه بهتر نخواهد شد. بنابراین، بیش از پیش در گرداب غم و ناامیدی فرو می رود.

نمونه هایی از سوگیری قضاوت عجولانه

برای اینکه بهتر با پیامدهای نتیجه گیری سریع آشنا شوید، باید نمونه هایی از آن را بشناسید:

• دینا علیرغم روابط خوبی که با همکارانش دارد، معتقد است که آن ها او را به میزان سایر اعضای شرکت باهوش یا توانا نمی دانند. به تازگی به دینا پروژه مهمی که او مشتاقانه دنبال می کرد محول شده است. بااین حال، او مدام با خود می گوید: همه فکر می نمایند که من خنگ و بی عرضه هستم. می دانم که اشتباهی از من سر می زند و این پروژه را نابود می کنم.
• آیدا در محل کار روبه روی همکارانش دچار حمله پانیک (Panic Attack) می گردد. او تصور می نماید که همکاران به دلیل اضطراب او را بد قضاوت می نمایند. آیدا معتقد است که اگر مدیر از شرایط او باخبر گردد، شغل خود را از دست می دهد.
• علی می خواهد از کسی درخواست ازدواج کند، اما تصور می نماید که جواب او منفی است. به همین دلیل، هیچ وقت حرفی نمی زند.
• رامین احساس می نماید که با وجود کوشش های بسیار، در امتحان ریاضی مردود خواهد شد. او معتقد است که شکست حتمی خواهد بود. بنابراین، درس نمی خواند و در طول امتحان هم کوشش نمی نماید تا به سؤالات به برترین شکل پاسخ دهد.

در هر یک از این نمونه ها، افراد سریع نتیجه گیری می نمایند. آن ها تصور می نمایند که می توانند از فکر و نیت اصلی دیگران باخبر شوند یا نتیجه رویدادها را پیش بینی نمایند.

چگونه نتیجه گیری خود را اصلاح کنیم؟

بازنگری در طرز فکر خود در موقعیت های مختلف یکی از راه هایی است که می تواند پیامدهای منفی نتیجه گیری سریع را به حداقل برساند. خودتان تصور کنید که افرادی که در موقعیت های مختلف مثال زدیم، چگونه می توانند با اصلاح طرز فکر خود و رسیدن به قضاوت های دقیق تر زندگی بهتری داشته باشند. برای اصلاح نتیجه گیری عجولانه خود می توانید از 2 راه چاره ساده اما مهم یاری بگیرید.

1. ارزیابی مجدد

به موقعیت دینا در نمونه های ذکر شده فکر کنید. افکار منفی او بر اساس حقایق واقعی نیست. او می تواند باور کند که همکارانش به او احترام می گذارند. دینا برای اثبات اینکه همکاران او را تحقیر می نمایند یا پروژه شکست خواهد خورد، چه مدرکی دارد؟ او می تواند به خود بگوید که تمام کوشش خود را برای انجام این پروژه به کار می گیرد و اگر اشتباهی مرتکب گردد از آن درس خواهد گرفت.

2. در نظر گرفتن جایگزین ها

آیدا یاد گرفته که با حمله های عصبی کنار بیاید. با این حال، او درباره آنچه دیگران فکر می نمایند و چیزی که هنوز اتفاق نیفتاده نتیجه گیری می نماید. در این نمونه، افکار آیدا بر پایه واقعیت نیستند.

او کوشش می نماید تا فکر همکاران را بخواند و درباره نتیجه کار پیش گویی کند. بیشتر مردم به زندگی خود فکر می نمایند. همکاران آیدا هم احتمالا بیشتر نگران خود هستند و به اضطراب او چندان اهمیتی نمی دهند. آیا محتمل است که بعضی از همکاران آیدا با او به خاطر استرسی که داشته، احساس هم دردی نمایند؟ آیا این احتمال وجود دارد که دیگران مسائل آیدا را به هراس و اضطراب او ربط بدهند؟

روش های مقابله با سوگیری پریدن به نتیجه

با اینکه سوگیری قضاوت عجولانه یک خطای شناختی بسیار رایج است اما نباید ناامید شوید. با استفاده از 5 راه چاره ساده و مؤثر می توانید خود را از این خطای شناختی مصون نگه دارید.

1. حقایق را آنالیز کنید

آنالیز واقعیت های موجود به شما یاری می نماید تا درباره هر چیزی بهتر قضاوت و تصمیم گیری کنید. بنابراین، پیش از هر کاری درباره مسئله ای که با آن روبه رو شده اید، تحقیق کنید. سعی کنید که مستندات و شواهد کافی به دست بیاورید.

2. طرز فکر خود را به چالش بکشید

هر کسی ممکن است دچار قضاوت عجولانه گردد. بنابراین، اگر احساس می کنید که در حال فرضیه سازی و حدس و گمان هستید، کمی بیشتر فکر کنید. سعی کنید که نتایج مورد تصور خود را به چالش بکشید. آیا برای اتفاق پیش آمده دلایل یا توضیحات منطقی دیگری هم وجود دارد؟

3. سؤال کنید

قبل از اینکه درباره تفکرات دیگری حدسی بزنید، فقط سؤال بپرسید. هیچ کس نمی تواند فکر دیگران را بخواند و از نیت های واقعی آن ها باخبر گردد. برقراری ارتباط با دیگران جهت برطرف نگرانی ها و دغدغه ها به شما یاری می نماید تا از سردرگمی رها شوید و به پاسخ بسیاری از سؤالات بی جواب خود برسید.

4. دیدگاه دیگران را هم در نظر بگیرید

همواره در موقعیت هایی که به قضاوت عجولانه ختم می شوند، سعی کنید از نقطه نظر شخص ثالثی نیز به ماجرا نگاه کنید. به این فکر کنید که اگر شما شاهد چنین موقعیتی از دور بودید، شرایط را چگونه تفسیر می کردید؟ به نظر شما، دیگران برای رسیدن به نتیجه ای دقیق به چه اطلاعاتی احتیاج دارند؟ سعی کنید تا همان اطلاعات را به دست بیاورید.

5. سرعت خود را کم کنید و بیشتر فکر کنید

مسئله اصلی در قضاوت عجولانه این است که می خواهیم سریع به نتیجه برسیم، در حالی که این کار درست نیست. به جای اینکه با هر حدس و گمانی سریع نتیجه گیری کنید، کمی بیشتر فکر کنید. پیش از اینکه به نتیجه اشتباه برسید، زمانی را به آنالیز اوضاع و شرایط اختصاص بدهید. گاهی اوقات زمان به شما یاری می نماید تا حقایق بیشتری را دریابید.

کلام آخر

سوگیری پریدن به نتیجه یا همان قضاوت عجولانه خود را به شکل فکر خوانی یا پیش گویی نشان می دهد. بنابراین، اگر متوجه شدید که در حال اجرا دادن یکی از این کارها هستید، به خود یادآوری کنید که احتمالا دچار قضاوت عجولانه شده اید.

بعلاوه، زمانی که پیش بینی می کنید بدترین اتفاق رخ خواهد داد، کمی بیشتر فکر کنید. با فکر کردن به اینکه برترین نتیجه در هر موقعیتی چه خواهد بود، می توانید طرز فکر خود را متعادل کنید. به احتمال زیاد، نتیجه واقعی چیزی میان احتمالات افراطی شما خواهد بود. هر کسی ممکن است دچار قضاوت عجولانه گردد. این قضاوت اغلب بر عادات و رفتارهای ما تأثیر منفی می گذارد.

فرقی هم نمی نماید که یک فرد تحصیل نموده باشیم یا دانش و تخصص خاصی نداشته باشیم. به هرحال، پیامدهای منفی قضاوت بر اساس حدس و گمان های نادرست ممکن است تا سال های طولانی گریبان گیر ما شوند. آیا شما تا به حال دچار این خطای شناختی شده اید؟ به نظر شما در چنین شرایطی برترین راه چاره چیست؟

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با یک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ ساعت زنانه مگ را بخوانید.

منبع: verywellmind