چرا اولین کلمات یا لحظه به جهان آمدن خود را به یاد نداریم؟ - وبلاگ ساعت زنانه

به گزارش وبلاگ ساعت زنانه، هر زمان در کلاسِ آنالیز رشد کودک (Child Development) در دانشگاه روتگرز در خصوص حافظه تدریس می کنم، از دانشجویان می خواهم که اولین خاطرات خود را به یاد آورند. در بین خاطرات مختلف، بعضی از دانشجویان در خصوص روز اول مدرسه صحبت می نمایند، بعضی در خصوص زمانی که صدمه دیده یا ناراحت بودند، صحبت می نمایند و عده ای دیگر به روزی که خواهر یا برادر کوچکترشان به جهان آمد، استناد می نمایند. با وجود تفاوت های گسترده ای که در جزئیات خاطرات مشهود بود، همه آن ها در یک چیز مشترک بودند: همه آن خاطرات مربوط به حافظه خودزندگی نامه ای (Autobiographical) بود و به طور معمول مربوط به قبل از 2 یا 3 سالگی نمی شد! درواقع بیشتر مردم این توانایی را ندارند که وقایعِ چند سال اول زندگی خود را به یاد آورند!

درواقع این موضوع پدیده ای است که محققان به آن نامِ یادزدودگی نوزادی (Infantile Amnesia) را داده اند. اما چرا نمی توانیم اتفاقاتی را که هنگام نوزادی برای ما رخ داده است را به خاطر بسپاریم؟ آیا حافظه در سن مشخصی آغاز به کار می نماید؟

نوزادان توانایی شکل دهی به خاطرات را دارند!

علیرغم این واقعیت که انسان ها نمی توانند چیزی قبل از 2 یا 3 سالگی خود را به خاطر بسپارند، تحقیقات نشان می دهد که نوزادان قابلیت شکل دهی به خاطرات را دارند، البته این موضوع با خاطراتی که در سنین بزرگسالی بازگو می کنید، شباهتی ندارد!

جالب است بدانید که در چند روز اول زندگی، نوزادان می توانند چهره مادر خود را به یاد بیاورند و آن را از چهره فردی غریبه تشخیص دهند. چند ماه بعد، نوزاد می تواند چهره کسانی که بیشتر می بیند را با لبخند زدن به آن ها شناسایی کند.

انواع مختلفی از حافظه در کنار حافظه خودزندگی نامه ای (Autobiographical) در انسان ها وجود دارد که یکی از آن ها حافظه معنایی (Semantic memory) است. درواقع این حافظه به گونه ای است که اطلاعات واقعی همانند نام انواع مختلف گوشی های آیفون یا مرکز کشورها را ذخیره می نماید. بعلاوه حافظه دیگری با عنوان حافظه فرایندی (Procedural memories) هم وجود دارد که به نحوه انجام یک عمل مربوط می گردد، به عنوان مثال حافظه فرایندی به شما یاری می نماید تا باز کردن درب ورودی یا رانندگی با ماشین یا دوچرخه را به یاد داشته باشید!

تحقیقات آزمایشگاه روان شناس کارولین روو-کالیر در دهه های 1980 و 1990 نشان داد که نوزادان می توانند بعضی از این حافظه ها را از سنین پایین تشکیل دهند. البته، از آنجایی که نوزادان نمی توانند دقیقاً آنچه را که به خاطر می آورند به شما بگویند، این تیم تحقیقاتی روشی ابداع کردند که به بدن و توانایی های نوزادان (که به سرعت در حال تغییر هستند)، کاملا حساس بود؛ به این ترتیب توانستند حافظه آن ها را در یک دوره طولانی ارزیابی نمایند.

آزمایش جالبِ آنالیز حافظه در نوزادان

اولین ورژن تحقیق بر روی نوزادان 2 تا 6 ماهه انجام شد و رویه کار به این صورت بود که محققان یک نوزادی را در تختی با یک آویز تختِ بچه در بالای سر او، قرار دادند. سپس مقدار لگد زدن و حرکت پاهای نوزاد را به منظور تمایل طبیعی او به حرکت دادن پاهایش، مقدار گیری کردند.

در مرحله بعد، پای نوزاد را به انتهای آویز تخت با طنابی نازک بستند، تا هرگاه پای خود را حرکت می دهد، آویز حرکت کند! همانطور که ممکن است حدس هم زده باشید، نوزادان به سرعت می آموزند که کنترلِ حرکت آویز تخت را در دست دارند. بنابراین از آنجایی که دوست دارند آویز را در حال چرخش و حرکت ببینند، بیشتر از مرحله اول لگد می زنند و پاهای خود را تکان می دهند. چنین رویه ای نشان می دهد که نوزاد آموخته است که لگد و حرکت پاها، باعث حرکت آویز بالای تختش می گردد.

مطالعه بعدی بر روی نوزادان 6 تا 18 ماهه، مشابه آزمایش قبلی بود، با این تفاوت که به جای دراز کشیدن نوزاد در تخت (کاری که این گروه سنی برای مدت طولانی انجام نمی دهند)، روی زانوی والدین خود می نشیند و دست هایشان را روی اهرمی قرار می دهد که با حرکت آن، یک قطار اسباب بازی در یک جهت ریلی حرکت می نماید.

در ابتدای آزمایش، اهرم کار نمی نماید و محققان مقدار فشار طبیعی نوزاد به اهرم را مقدار می نمایند. سپس اهرم را روشن می نمایند تا هر بار که نوزاد روی آن فشار آورد، قطار اسباب بازی بر روی جهت ریلی خود حرکت کند. همانطور که همانند قبل انتظار می رود، نوزادان بازی را به سرعت یاد می گیرند و هنگامی که می خواهند قطار را به حرکت در می آورد، اهرم را به مقدار قابل توجهی بیشتر فشار می دهند.

اما این آزمایش ها چه ربطی به حافظه دارد؟

هوشمندانه ترین بخش این تحقیق این است که پس از آموزش به نوزادان در هر دو رده سنی، محققان چند روز بعد، یادآوری آنچه به نوزادان آموزش داده شده بود، را آنالیز کردند! هنگامی که نوزادان به آزمایشگاه برگشتند، محققان آویز تخت یا قطار را به آن ها نشان دادند و آنالیز کردند که آیا هنوز نوزادان به یاد دارند که اهرم را با فشار و آویز را با لگد بزنند؟

کارولین روو-کالیر و همکارانش با استفاده از این روش دریافتند که در 6 ماهگی، اگر نوزادان به مدت یک دقیقه آموزش ببینند، می توانند یک روز بعد، رویداد را به خاطر بسپارند. هر چه نوزادان بزرگتر باشند، احتمال یادآوری آن ها بالاتر می رود. آن ها بعلاوه دریافتند که با افزایش زمان آموزش به مدت طولانی تر، نوزادان می توانند برای مدت بیشتری وقایع را به خاطر بسپرند.

چرا نوزادان حافظه خودزندگی نامه ای ندارد؟

حال که با توجه به این آزمایش ها متوجه شدیم که نوزادان این قابلیت را دارند که در چند ماه اول زندگی خود خاطراتی را شکل دهند، باید پرسید که چرا مردم چیزهایی از مراحل اولیه زندگی خود را به خاطر نمی آورند؟ در پاسخ به این دست سوالات باید اذعان داشت که تا به امروز هیچ کس به طور قطع نمی داند که چه اتفاقی می افتد، اما دانشمندان حدس هایی در این زمینه دارند.

یکی از حدس ها این است که خاطرات خودزندگی نامه ای احتیاج به حدی از شناخت از خود دارند. به این معنی که شما باید بتوانید در خصوص رفتار خود با در نظر گرفتن ارتباط با دیگران، فکر کنید. به همین دلیل جالب است بدانید که در گذشته محققان این توانایی را با استفاده از آزمایش تشخیص خود در آینه به نام تست روژ (Rouge Test) آنالیز نموده اند.

فرایند این آزمایش به این شکل بود که بر روی بینی نوزاد نقطه ای قرمز با روژ می کشیدند و سپس نوزاد را در مقابل آینه قرار می دادند. نوزادان کمتر از 18 ماه فقط به نوزادِ بامزه درون آینه لبخند می زدند، بدون اینکه هیچ درکی مبنی بر تشخیص خود یا علامت قرمز روی صورتشان، نشان دهند. نوزادان بین 18 تا 24 ماهه، بینی خود را لمس می کردند! حتی کمی خجالت زده به نظر می رسیدند، چراکه لکه قرمز بینی را به خود مربوط می دانستند و تا حدودی احساسی از خود داشتند.

شرح احتمالی دیگر برای نبود حافظه خودزندگی نامه ای این است که چون نوزادان تا اواخر سال دوم زندگی توانایی سخن گفتن ندارند، نمی توانند روایت هایی از زندگی خود بسازند که بعداً بتوانند به خاطر بیاورند و برای دیگران تعریف نمایند. در نهایت، باید بدانید که هیپوکامپ (Hippocampus)، که تا حد زیادی مسئول حافظه در مغز است، در دوره نوزادی به طور کامل رشد نمی نماید. بنابراین دانشمندان به آنالیز این موضوع ادامه خواهند داد تا این حدس های مختلف را آنالیز نمایند و به این نتیجه برسند که چرا شما نمی توانید چیزهای زیادی از زندگی قبل از 2 سالگی خود به خاطر بیاورید.

برای اطلاعات و جزئیات بیشتر می توانید مقاله اصلی را با نام Why cant you remember being born, learning to walk, or saying your first words? What scientists know about ‘infantile amnesia بخوانید.

منبع: ars TECHNICA